Twitter versus het UWV: Wie is er te vertrouwen?

Datarevival is een rubriek van René Veldwijk over de wondere wereld van data. Veldwijk is associé bij Ockham Groep en opiniemaker bij Computable.

Wie doordenkt zegt ‘nee’. Fijn als we weten dat de code niet “If handle = @elonmusk then score := score * 100” bevat. Maar van de zijlijn kan nog steeds met de data worden gerommeld. Transparantie vraagt idealiter om alle code én alle data. Maar, stel dat je moet kiezen tussen de code en de data, wat dan? Het antwoord: de data. Er is natuurlijk nul kans dat Musk de Twitter-data gaat vrijgeven. Daarom kunnen wij zijn beweringen niet vertrouwen, zeker nu de man het ultrarechtse konijnenhol in is gedoken. Maar Twitter is een privaat bedrijf. Er valt niets aan te doen… Zucht.

Oncontroleerbaar

De standaard houding van de overheid is ‘vertrouw ons. we lossen het op’. Maar de overheid is het vertrouwen dus kwijt. En het oplossen van problemen faalt nog harder dan het normale overheidsbeleid. We zien dat vandaag bij het vergoeden van de Groningse aardbevingsschade en on steroids bij het oplossen van het toeslagendrama. Het duurt jaren, kost tientallen miljarden, betaalt geld aan de verkeerde gedupeerden (en consultants) en geeft gedonder met prinsessen. Het UWV kan dezelfde route gaan. En mocht de huidige ellende toch snel wordt opgelost, dan denkt de helft van de uitkeringsgerechtigden dat ze worden voorgelogen. Verwijt het ze maar eens. Het UWV is even oncontroleerbaar als de Belastingdienst.

De nieuwe transparante overheid kan het anders doen. Ze kunnen de broncode vrijgeven, maar naar verluidt is die niet het probleem. En bovendien is het keuringsalgoritme keurig beschreven in een openbaar document. Het UWV is niet Groningen waar de veroorzaker van de aardbevingen, de NAM, zelf schade mocht vaststellen met een eigen geheim algoritme. Juist omdat de UWV-keuringsprocedure goed is beschreven, kon ook objectief worden vastgesteld dat de data entry niet goed is gelopen (en zoals UWV aan Computable verteldeis dat document nooit vertaald in een werkinstructie – ongelooflijk maar waar).
 

Het echte verhaal

Dus net als bij Twitter gaat het om de data. Die zijn uiteraard strikt vertrouwelijk, maar tegelijk eigendom van de persoon in kwestie. UWV kan ze veilig en eenvoudig via mijnoverheid.nl beschikbaar stellen aan de eigenaar. Dat dit niet regulier gebeurt is eigenlijk te gek voor woorden, want het zijn gegevens over jou als burger, waarmee jouw inkomen (verkeerd) werd vastgesteld. En het UWV is niet de AIVD. Wie schrijft het UWV aan (en stapt daarna naar de rechter)? Geef burgers hun data en verbaas je over hoe snel actieve ict’ers op vrijwillige basis hebben uitgezocht waar en bij wie de problemen zitten. Checks & balances, het stokpaardje van Omtzigts NSC, vervangen peperdure consultants en gepikeerde prinsessen en het hoeft evenmin jaren te duren. Net als bij Twitter vertellen de data het hele, het echte verhaal.